Veel mensen overschatten hun leefstijl,
ziet maag- darm- en leverarts Bram Zuur. ’Kankerwaarschuwing op alcohol is hard nodig’
30-01-25, 12:25 | update: 30-01-25, 14:15
AmsterdamRuim de helft van de volwassenen weet niet dat drinken van alcohol de risico’s op kanker vergroot. Daarom moet er een ’kankerwaarschuwing’ op etiketten van wijn en bier komen, bepleit het Trimbos instituut. Een goed idee, vindt MDL-arts Bram Zuur.
De kennis over de risico’s van alcohol is de laatste jaren wel groter geworden, blijkt uit nieuwe cijfers die het Trimbos-instituut deze week publiceerde; 47 procent van de volwassen Nederlanders is hiervan op de hoogte, tegen 37 procent in 2022. Ruim de helft weet het dus niet. Bovendien denkt een op de vijf mensen onterecht dat het drinken van één glas wijn per dag gezond is.
De realiteit is dat alcohol de kans op zeven soorten kanker vergroot: mond-, keelholte-, strottenhoofd-, slokdarm-, lever- darm- en borstkanker. Het Trimbos-instituut pleit daarom voor een kankerwaarschuwing op etiketten, net zoals die jaren geleden werd ingevoerd op rookwaren. Uit onderzoek blijkt dat dit invloed heeft: vooral jongeren zijn minder snel van plan om te gaan roken en rokers zijn meer van plan om te stoppen.
Heel veel leefstijlziektes
’Alcoholetikettering’, het verplicht vermelden van gezondheidsinformatie, vergroot de bewustwording over de schadelijkheid van drank. ,,Daarmee kan het mogelijk helpen om schadelijk alcoholgebruik terug te dringen’’, aldus Ninette van Hasselt, programmahoofd alcohol- en drugspreventie bij het Trimbos-instituut.
Bram Zuur, sinds 2018 maag- darm- en leverarts in Frisius MC in Heerenveen, komt ,,heel veel leefstijlziektes’’ tegen in zijn spreekkamer. ,,Een deel van de tumoren komt door overmatig alcoholgebruik of roken. En soms denk je: was dit niet te voorkomen?’’
Zuur schat in dat de helft van de ziektes waar zijn patiënten mee kampen, zoals leverschade of een slokdarmtumor, met een gezonde leefstijl was te voorkomen. ,,Het valt mij op dat mensen al snel denken dat ze best gezond leven. Dan informeer ik naar hun alcoholgebruik en is het antwoord ’niet zoveel’. Dan blijkt het te gaan om twee biertjes op een avond en dat is veel te veel.’’
Twee stuks fruit
Ook als het gaat om voeding overschatten velen hun gezonde leefstijl, is Zuurs ervaring. ,,Als je doorvraagt, blijkt dat tegen te vallen. Dan eten ze bijvoorbeeld wel die twee stuks fruit op een dag, maar wat ze tussendoor allemaal in hun mond stoppen is helemaal niet zo gezond.’’
Op het moment dat patiënten worden geconfronteerd met kanker, gaat de specialist niet met het vingertje wijzen. ,,Dan richten we ons op wat we daaraan moeten doen. Maar als men vraagt wat de oorzaak van de aandoening kan zijn, zal ik niet ontkennen dat leefstijl een rol speelt.’’
Daarom kan een ’kankerwaarschuwing’ op alcoholhoudende dranken best effect hebben, denkt Zuur. ,,Het is goed dat mensen geïnformeerd worden, al weet ik niet of het helpt. Wat je kan voorkomen, moet je voorkomen, al is het alleen maar vanwege de stijgende zorgkosten en druk op de zorg.’’
Bier en wijn geassocieerd met gezelligheid
Daarnaast vindt de specialist dat er iets gedaan kan worden aan de maatschappelijke acceptatie van alcohol. ,,Ongezonde leefstijl is niet alleen een individueel probleem, maar iets wat de hele maatschappij aangaat. Bier en wijn worden heel erg geassocieerd met gezelligheid. Onzinnig natuurlijk. Je kunt het ook gezellig hebben zonder. Alcohol richt op zoveel vlakken schade aan. Het risico op kanker is maar een klein stukje, je krijgt ook schade aan lever en aan je brein.’’
Zelf drinkt hij ,,heel weinig’’. ,,Dat is misschien beroepsdeformatie, maar ik heb het ook niet nodig.’’
In Ierland is wetgeving aangenomen die het vanaf mei 2026 verplicht maakt op alle flessen en blikjes drank gezondheidswaarschuwingen te vermelden.
Ook oncologen (kankerspecialisten) besteden aandacht aan gezond leven, al gaat het dan vooral om ’secundaire preventie’, oftewel de vroege opsporing van ziekten bij mensen met een verhoogd risico. ,,Meerdere aspecten van gezond leven worden voor, tijdens en na de behandeling van kanker aan de orde gesteld. Alcoholgebruik kan hier een van zijn’’, zegt Hester van Cruijsen, internist-oncoloog in het Antonius Ziekenhuis in Sneek en voorzitter van het Oncologisch Netwerk Friesland (ONF).